Các giải bóng đá châu Âu thu hút sự quan tâm của hàng triệu người hâm mộ, cũng như các cầu thủ, huấn luyện viên và nhà tài trợ hàng đầu. Ở bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về lịch sử, đặc điểm và thành tích của các giải bóng đá châu Âu từ cấp độ câu lạc bộ đến quốc gia.
Các giải bóng đá châu Âu thuộc UEFA
UEFA là từ viết tắt của Liên đoàn bóng đá châu Âu (Union of European Football Associations), là tổ chức quản lý bóng đá ở châu Âu và một trong sáu liên đoàn bóng đá thuộc FIFA. UEFA được thành lập vào năm 1954, và hiện có 55 thành viên. UEFA tổ chức các giải đấu bóng đá châu Âu cho cả nam và nữ, cũng như các môn bóng đá khác như futsal và bãi biển.
Các giải bóng đá châu Âu cho câu lạc bộ
UEFA Champions League
Tổ chức thường niên từ năm 1955, là giải đấu bóng đá châu Âu danh giá nhất, dành cho các đội vô địch hoặc xếp cao ở các giải vô địch quốc gia. Hiện có 32 đội tham dự vòng bảng, và 16 đội vào vòng knock-out. Đội vô địch được trao cúp lớn nhất trong bóng đá châu Âu, có hình chiếc tai cúp. Đội vô địch nhiều nhất là Real Madrid với 13 lần, trong đó có 3 lần liên tiếp từ 2016 đến 2018. Đội vô địch gần nhất là Chelsea, đánh bại Manchester City 1-0 trong trận chung kết năm 2021.
UEFA Europa League
Tổ chức thường niên từ năm 1971, là giải đấu bóng đá châu Âu thứ hai quan trọng, dành cho các đội xếp thứ hai hoặc thứ ba ở các giải vô địch quốc gia, hoặc các đội đoạt cúp quốc gia. Hiện có 48 đội tham dự vòng bảng, và 24 đội vào vòng knock-out.
Đội vô địch được trao cúp nhỏ hơn, có hình chiếc đĩa. Đội vô địch nhiều nhất là Sevilla với 6 lần, trong đó có 3 lần liên tiếp từ 2014 đến 2016. Đội vô địch gần nhất là Villarreal, đánh bại Manchester United 11-10 trong loạt sút luân lưu sau khi hòa 1-1 trong trận chung kết năm 2021.
Siêu cúp bóng đá châu Âu
Tổ chức thường niên từ năm 1972, là trận đấu giao hữu giữa đội vô địch UEFA Champions League và đội vô địch UEFA Europa League. Trận đấu thường diễn ra vào tháng 8, trước khi mùa giải mới bắt đầu. Đội vô địch được trao cúp nhỏ hơn nữa, có hình chiếc đĩa nhỏ. Đội vô địch nhiều nhất là Barcelona và AC Milan với 5 lần. Đội vô địch gần nhất là Chelsea, đánh bại Villarreal 6-5 trong loạt sút luân lưu sau khi hòa 1-1 trong trận đấu năm 2021.
UEFA Women’s Champions League
Tổ chức thường niên từ năm 2001, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội nữ vô địch hoặc xếp cao ở các giải vô địch quốc gia. Hiện có 32 đội tham dự vòng bảng, và 16 đội vào vòng knock-out. Đội vô địch được trao cúp giống như cúp của UEFA Champions League, nhưng nhỏ hơn. Đội vô địch nhiều nhất là Lyon với 7 lần, trong đó có 5 lần liên tiếp từ 2016 đến 2020. Đội vô địch gần nhất là Barcelona, đánh bại Chelsea 4-0 trong trận chung kết năm 2021.
UEFA Futsal Cup
Tổ chức thường niên từ năm 2001, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội futsal vô địch hoặc xếp cao ở các giải vô địch quốc gia. Hiện có 16 đội tham dự vòng bảng, và 4 đội vào vòng bán kết. Đội vô địch được trao cúp giống như cúp của UEFA Europa League, nhưng nhỏ hơn. Đội vô địch nhiều nhất là Inter FS với 5 lần. Đội vô địch gần nhất là Sporting CP, đánh bại Barcelona 4-3 trong trận chung kết năm 2021.
Các giải bóng đá châu Âu cho quốc gia
European Championship
Tổ chức 4 năm một lần từ năm 1960, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội tuyển quốc gia. Hiện có 24 đội tham dự vòng chung kết, sau khi vượt qua vòng loại. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa lớn. Đội vô địch nhiều nhất là Đức và Tây Ban Nha với 3 lần. Đội vô địch gần nhất là Bồ Đào Nha, đánh bại Pháp 1-0 trong trận chung kết năm 2016.
Nations League
Tổ chức 2 năm một lần từ năm 2018, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội tuyển quốc gia. Hiện có 55 đội được chia thành 4 hạng, từ A đến D, dựa trên thứ hạng FIFA. Mỗi hạng được chia thành 4 bảng, và mỗi bảng có 3 hoặc 4 đội. Các đội thi đấu với nhau trong bảng, và đội đứng đầu bảng của hạng A sẽ vào vòng bán kết. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa nhỏ. Đội vô địch đầu tiên là Bồ Đào Nha đánh bại Hà Lan 1-0 trong trận chung kết năm 2019.
European Under-21 Championship
Tổ chức 2 năm một lần từ năm 1978, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội tuyển quốc gia dưới 21 tuổi. Hiện có 16 đội tham dự vòng chung kết, sau khi vượt qua vòng loại. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa nhỏ hơn nữa. Đội vô địch nhiều nhất là Ý với 5 lần. Đội vô địch gần nhất là Đức, đánh bại Bồ Đào Nha 1-0 trong trận chung kết năm 2021.
European Women’s Championship
Tổ chức 4 năm một lần từ năm 1984, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội tuyển nữ quốc gia. Hiện có 16 đội tham dự vòng chung kết, sau khi vượt qua vòng loại. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa nhỏ hơn nữa. Đội vô địch nhiều nhất là Đức với 8 lần. Đội vô địch gần nhất là Hà Lan, đánh bại Đan Mạch 4-2 trong trận chung kết năm 2017.
European Futsal Championship
Tổ chức 2 năm một lần từ năm 1996, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội tuyển futsal quốc gia. Hiện có 16 đội tham dự vòng chung kết, sau khi vượt qua vòng loại. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa nhỏ hơn nữa. Đội vô địch nhiều nhất là Tây Ban Nha với 7 lần. Đội vô địch gần nhất là Bồ Đào Nha, đánh bại Tây Ban Nha 3-2 trong trận chung kết năm 2018.
European Under-19 Championship
Tổ chức thường niên từ năm 1948, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội tuyển quốc gia dưới 19 tuổi. Hiện có 8 đội tham dự vòng chung kết, sau khi vượt qua vòng loại. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa nhỏ hơn nữa. Đội vô địch nhiều nhất là Pháp với 8 lần. Đội vô địch gần nhất là Tây Ban Nha, đánh bại Đức 2-0 trong trận chung kết năm 2019.
European Women’s Under-19 Championship
Tổ chức thường niên từ năm 1998, là giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội tuyển nữ quốc gia dưới 19 tuổi. Hiện có 8 đội tham dự vòng chung kết, sau khi vượt qua vòng loại. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa nhỏ hơn nữa. Đội vô địch nhiều nhất là Đức với 6 lần. Đội vô địch gần nhất là Pháp, đánh bại Đức 2-1 trong trận chung kết năm 2019.
Các giải bóng đá châu Âu khác
Ngoài các giải bóng đá châu Âu do UEFA tổ chức, còn có một số giải bóng đá châu Âu khác do các tổ chức khác tổ chức, hoặc do các quốc gia tự tổ chức.
FIFA World Cup
Tổ chức 4 năm một lần từ năm 1930, là giải đấu bóng đá quốc tế dành cho các đội tuyển quốc gia. Hiện có 32 đội tham dự vòng chung kết, sau khi vượt qua vòng loại. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc cầu thế giới. Đội vô địch nhiều nhất là đội tuyển Brazil với 5 lần. Đội vô địch gần nhất là Pháp, đánh bại Croatia 4-2 trong trận chung kết năm 2018. Các đội tuyển châu Âu thường là ứng cử viên mạnh cho chức vô địch, và đã giành được 12 lần trong 21 lần tổ chức.
FIFA Women’s World Cup
Tổ chức 4 năm một lần từ năm 1991, là giải đấu bóng đá quốc tế dành cho các đội tuyển nữ quốc gia. Hiện có 24 đội tham dự vòng chung kết, sau khi vượt qua vòng loại. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc cầu thế giới nhỏ hơn. Đội vô địch nhiều nhất là Mỹ với 4 lần. Đội vô địch gần nhất là Mỹ, đánh bại Hà Lan 2-0 trong trận chung kết năm 2019. Các đội tuyển châu Âu cũng là ứng cử viên mạnh cho chức vô địch, và đã giành được 4 lần trong 8 lần tổ chức.
FIFA Confederations Cup
Tổ chức 4 năm một lần từ năm 1997, là giải đấu bóng đá quốc tế dành cho các đội tuyển quốc gia là vô địch của các liên đoàn bóng đá thuộc FIFA, cùng với đội chủ nhà và đội vô địch FIFA World Cup. Hiện có 8 đội tham dự vòng chung kết, được chia thành 2 bảng. Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa nhỏ. Đội vô địch nhiều nhất là Brazil với 4 lần. Đội vô địch gần nhất là Đức, đánh bại Chile 1-0 trong trận chung kết năm 2017. Giải đấu này đã bị hủy bỏ từ năm 2021 để dành chỗ cho FIFA Club World Cup mở rộng.
FIFA Club World Cup
Tổ chức thường niên từ năm 2000, là giải đấu bóng đá quốc tế dành cho các đội câu lạc bộ là vô địch của các giải đấu bóng đá châu Âu do các liên đoàn bóng đá thuộc FIFA tổ chức, cùng với đội chủ nhà. Hiện có 7 đội tham dự vòng chung kết, và 6 đội vào vòng bán kết.
Đội vô địch được trao cúp có hình chiếc đĩa nhỏ hơn nữa. Đội vô địch nhiều nhất là Real Madrid với 4 lần. Đội vô địch gần nhất là Bayern Munich, đánh bại Tigres UANL 1-0 trong trận chung kết năm 2020. Giải đấu này sẽ được mở rộng lên 24 đội từ năm 2021.
Các giải vô địch quốc gia
Là các giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội câu lạc bộ ở cấp độ quốc gia, do các liên đoàn bóng đá quốc gia tổ chức. Mỗi quốc gia có một hệ thống giải đấu khác nhau, nhưng thường có một giải đấu cao nhất, gọi là giải vô địch quốc gia, và một hoặc nhiều giải đấu thấp hơn, gọi là giải hạng nhất, hạng hai, v.v.
Các đội câu lạc bộ thi đấu với nhau trong một mùa giải, và đội có điểm số cao nhất sẽ là đội vô địch. Các đội xếp thấp nhất sẽ bị xuống hạng, và các đội xếp cao nhất ở giải đấu thấp hơn sẽ được thăng hạng. Các giải vô địch quốc gia có ảnh hưởng đến việc xác định các đội tham dự các giải bóng đá châu Âu do UEFA tổ chức. Một số giải vô địch quốc gia nổi tiếng là: Premier League (Anh), La Liga (Tây Ban Nha), Bundesliga (Đức), Serie A (Ý), Ligue 1 (Pháp), Eredivisie (Hà Lan), v.v.
Các cúp quốc gia
Là các giải đấu bóng đá châu Âu dành cho các đội câu lạc bộ ở cấp độ quốc gia, do các liên đoàn bóng đá quốc gia tổ chức. Mỗi quốc gia có một hoặc nhiều cúp quốc gia, nhưng thường có một cúp quốc gia chính, gọi là cúp quốc gia, và một hoặc nhiều cúp quốc gia phụ, gọi là cúp liên đoàn, cúp siêu cúp, v.v.
Các đội câu lạc bộ thi đấu với nhau theo thể thức loại trực tiếp, và đội thắng sẽ vào vòng tiếp theo. Đội thắng cuối cùng sẽ là đội vô địch. Các cúp quốc gia cũng có ảnh hưởng đến việc xác định các đội tham dự các giải bóng đá châu Âu do UEFA tổ chức. Một số cúp quốc gia nổi tiếng là: FA Cup (Anh), Copa del Rey (Tây Ban Nha), DFB-Pokal (Đức), Coppa Italia (Ý), Coupe de France (Pháp), KNVB Cup (Hà Lan), v.v.
Kết luận
Các giải bóng đá châu Âu là một phần không thể thiếu của nền bóng đá thế giới. Theo Bsports, các giải bóng đá châu Âu không chỉ là những cuộc thi thể thao, mà còn là những sự kiện văn hóa và xã hội, gắn kết các quốc gia và con người. Các giải bóng đá châu Âu là niềm tự hào của châu Âu, và là nguồn cảm hứng cho những ai yêu bóng đá.